Carl Friedrich von Weizsäcker

In 1969 werd in Rotterdam de vijfhonderdste geboortedag van Erasmus herdacht. De uitreiking van de Erasmusprijs in de Laurenskerk aan Carl Friedrich von Weizsäcker en Gabriel Marcel was een van de hoogtepunten van de herdenkingsplechtigheden.

Carl Friedrich Freiherr von Weizsäcker (1912-2007) promoveerde in 1933 te Leipzig in de natuurwetenschappen. In 1935 vond hij de ‘Weizsäcker-formule’ voor de energieinhoud van de atoomkernen. Zijn wetenschappelijke werk over kernfusie en het ontstaan van de wereld leverde hem wereldwijde bekendheid op. Met Bohr en Heisenberg behoorde Von Weizsäcker tot de zogeheten Kopenhaagse School. Vanwege zijn medewerking aan het Duitse programma voor de ontwikkeling van atoomenergie – en daarmee de mogelijkheid van atoomwapens – verbleef hij na de oorlog een jaar in Britse gevangenschap. Vanaf 1946 zette hij zijn natuurkundig onderzoek voort als hoogleraar in Göttingen en München, en als hoogleraar filosofie in Hamburg. In 1970 kreeg hij de leiding over het door hem opgerichte Max-Planck Instituut voor toekomstonderzoek in München.

Door de ervaringen in de oorlog was hij zich ervan bewust dat hij als man van de wetenschap een zeer grote sociale en ethische verantwoordelijkheid had. Al in 1957 spraken achttien Duitse geleerden op initiatief van Von Weizsäcker zich uit tegen bewapening en medewerking aan de ontwikkeling van atoomwapens.

Naast zijn publicaties van zuiver natuurkundig onderzoekswerk, plaatste hij de fysica in een breed historisch en wijsgerig perspectief. Daarbij heeft hij op indringende wijze de problematiek van de verantwoordelijkheid aan de orde gesteld en zich ingezet om wegen te zoeken naar een toekomst waarin vrede in vrijheid, in een technologisch tijdperk, is verzekerd.

Professor Von Weizsäcker heeft met zijn Erasmusprijs twee Europese onderzoekers gesteund wier werkterrein zich grotendeels buiten Europa bevond: dr. Ivo Strecker, die etnologisch onderzoek deed bij de Hamar in Ethiopië, en Walther Eidlitz, onderzoeker van Indische filosofie en levenswijsheid.