William McNeill

Laureaat Erasmusprijs 1996

Thema: Geschiedenis

De Erasmusprijs had dit jaar ‘Het snijpunt van geschiedenis en sociologie’ als thema. De sociale wetenschappen zijn een steeds grotere rol gaan spelen in de onderbouwing van ons beeld van de geschiedenis. De prijs ging naar aan de Amerikaanse geleerde William McNeill voor zijn pionierswerk op het gebied van de wereldgeschiedenis.

Met zijn studies heeft William Hardy McNeill (1917-2016) laten zien dat een wereldhistorisch perspectief nieuw licht kan werpen op episodes uit de geschiedenis van afzonderlijke landen en continenten doordat het grotere verbanden laat zien. Hierdoor kan een beter begrip ontstaan van zorgwekkende verschijnselen in de samenleving zoals epidemieën, etnische conflicten en milieuvervuiling. Zijn werk heeft daarmee nieuwe impulsen gegeven aan zowel de historische als de sociale wetenschappen.

William McNeill was in staat complexe problemen te verhelderen zonder concessies te doen aan wetenschappelijke zorgvuldigheid. Zijn belangrijkste werk is The Rise of the West. A History of the Human Community (1963), waarin hij uiteenzet dat het contact tussen de verschillende beschavingen de drijfveer is achter historische ontwikkelingen. De begrippen ‘groep’ en ‘interactie’ spelen een fundamentele rol. McNeill gebruikte de begrippen voor zijn onderzoek naar epidemieën (Plagues and People, 1976), oorlog en bewapening (The Pursuit of Power, 1982) en etniciteit en pluralisme (Polyethnicity and National Unity in World History, 1986). Andere belangrijke werken zijn Keeping together in Time. Dance and Drill in Human History (1995), Human Web. A Bird’s-Eye View of the World History (2003) en de biografie Arnold J. Toynbee: A Life (1989).

Professor McNeill heeft de helft van zijn prijzengeld geschonken aan de archeoloog Andrew Sherratt ter ondersteuning van zijn werk bij het Ashmolean Museum in Oxford. De andere helft was bestemd voor professor dr. Johan Goudsblom en dr. Fred Spier (Universiteit van Amsterdam) voor hun wereldhistorisch onderzoek.