Sir Charles S. Chaplin

Laureaat Erasmusprijs 1965

Thema: Filmkunst

Charles Chaplin deelde dit jaar de Erasmusprijs met Ingmar Bergman, als vertegenwoordigers van respectievelijk de beginjaren van de film en de actuele filmkunst. De Erasmusprijs is aan Chaplin toegekend omdat hij door een uitgebreid en universeel gewaardeerd oeuvre een grote bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van filmindustrie tot filmkunst. Al zijn films kenmerken zich door een meesterlijke dosering van ernst, humor en sterk sociaal mededogen in een poëtische vorm.

Charles Spencer Chaplin werd in 1889 in Engeland geboren als zoon van een toneel- en variétéartiestenpaar. Al jong trad hij op in Londen en ging hij op tournee door Europa. In 1910 vertrok hij naar de Verenigde Staten, waar hij een eigen studio oprichtte. Chaplin was zelf de scenarioschrijver, regisseur, hoofdrolspeler en dikwijls ook de componist van vrijwel al zijn films. Vanwege het politieke klimaat (mccarthyisme) verliet hij in 1952 de Verenigde Staten en vestigde zich in Zwitserland, waar hij in 1977 overleed.

Sir Charles Chaplin is wereldberoemd geworden door zijn creatie van ‘Charlie de Landloper’, de kleine kwetsbare man die zich tracht staande te houden in de wereld van geld en macht. Bovendien is hij altijd de typische vertolker gebleven van het wankele evenwicht tussen collectivisme en individualisme, tussen het absolute en het relatieve, het verkondigen van een boodschap en ontspanning door een grap. Tot zijn belangrijkste ‘stomme’ films behoren The Kid (1921), The Gold Rush (1925), City Lights (1931), en tot zijn films met geluid: Modern Times (1936), The Great Dictator (1940), Monsieur Verdoux (1947) en Limelight (1952).

Het grootste gedeelte van zijn prijsbedrag heeft Charles Chaplin besteed aan de Emmaus-communiteit van Abbé Pierre. In het hoofdkwartier van de Communiteit in Nederland te Haarzuilens, werd aan Abbé Pierre een bedrag aangeboden door ir. A. Engel, toenmalig voorzitter van de Stichting Praemium Erasmianum. De rest van het bedrag werd als bijdrage ter beschikking gesteld aan de Nederlandse Filmacademie om een film te maken over internationaal kindertheater.