Leszek Kolakowski

Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de Stichting Praemium Erasmianum werden dit jaar vier Erasmusprijzen uitgereikt. Behalve Leszek Kolakowski ontvingen ook Raymond Aron, Sir Isaiah Berlin en Marguerite Yourcenar de prijs.

De Poolse filosoof en ideeënhistoricus Leszek Kolakowski (1927-2009) liet zich in zijn werk zeer kritisch uit over sociale utopieën, die veelal ontaarden in totalitair denken. Met grote persoonlijke moed riep hij op tot waakzaamheid voor deze systemen.

Kolakowski studeerde aan de universiteit van Lodz en al in 1952 verscheen zijn grote werk over Avicenna. Na een bezoek aan Moskou, waarvan hij gedesillusioneerd terugkeerde, bepleitte hij een humanistische interpretatie van Marx. Door zijn kritiek op het marxisme verloor hij in 1968 zijn baan als hoogleraar filosofie aan de universiteit van Warschau. Kolakowski vertrok als balling naar Oxford, waar hij in 1969 zijn werk over Spinoza publiceerde. Van zijn hand verschenen vele studies over godsdienstige vraagstukken en de zeventiende-eeuwse vrijdenkers. Met zijn driedelige Geschiedenis van het Marxisme heeft hij een verhelderend inzicht verschaft in de betekenis van Marx en het marxisme. Zijn vele studies, boeken en artikelen, waarvoor hij onder meer diepgaand onderzoek deed naar theologische kwesties, zijn van enorme betekenis geweest voor de westerse samenleving.

Leszek Kolakowski en mevrouw Aron schonken hun deel aan de Fondation pour une Entraide Intellectuelle Européenne, bedoeld voor reisbeurzen voor Oost-Europese schrijvers, academici en kunstenaars.