Václav Havel

In 1986 was het 450 jaar geleden dat Erasmus in Bazel stierf. Die herdenking werd gecombineerd met de uitreiking van de Erasmusprijs aan Václav Havel in de SintLaurenskerk te Rotterdam. De laureaat was niet aanwezig. Havel meende dat het vanwege zijn status van dissident en de politieke omstandigheden in Tsjecho-Slowakije onverstandig was zijn land te verlaten. Zijn plaats werd ingenomen door de internationale voorzitter van Charta 77, František Janouch en zijn vriend, de acteur Jan Tríska. Vele vrienden, uitgeweken dissidenten, waren wel aanwezig.

Václav Havel werd geboren in 1936 in Praag. Na de communistische machtsovername in 1948 werd het hem onmogelijk gemaakt verder te studeren. Hij werkte als laborant en haalde in de avonduren zijn gymnasiumdiploma. In 1955 begon hij te schrijven en artikelen te publiceren. In 1960 ging hij als toneelknecht werken bij het Theater op de balustrade (Divadlo Na zábradlí) waar hij dramaturg werd en later ook zijn eerste toneelstuk, Zahradní slavnost (1963, Het tuinfeest), in première ging.

Na de onderdrukking van de Praagse Lente in 1968 werd Havel uit het theater verbannen en richtte hij zich steeds meer op het bekritiseren van ondemocratische procedures van de staat; in 1971 werden zijn boeken verboden en kon zijn werk alleen nog ondergronds circuleren.

Op 1 januari 1977 vormden Václav Havel, Jan Patočka en Jirí Hájek het eerste driemanschap woordvoerders van Charta 77. Van 1979 tot 1983 zat Havel in de gevangenis wegens ondermijning van de staat. Dit weerhield hem er niet van verder te schrijven. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 speelde hij een grote rol tijdens de Fluwelen Revolutie. In datzelfde jaar werd Havel gekozen tot president van Tsjecho-Slowakije, welk ambt hij in 2003 neerlegde. Bekende werken van Havel zijn Vyrozumění (1965, De kennisgeving), Moc bezmocných (1978, De macht van de machtelozen), Dopisy Olze (1983, Brieven aan Olga), Largo desolato (1984), Living in truth (1986, Poging om in de waarheid te leven) en To the Castle and Back (2007).

Václav Havel kreeg de Erasmusprijs omdat hij trouw bleef aan zijn geweten en met grote moed zijn stem verhief. Hij overleed in 2011.

Václav Havel stelde zijn prijs ter beschikking aan de internationale afdeling van Charta 77 in Stockholm.