Mattias Brand
Winnaar Dissertatieprijs 2021
Dissertatie
The Manichaeans of Kellis. Religion, Community and Everyday life.
Promotoren: Prof. dr. A.F. de Jong & Prof. dr. J. van der Vliet
Voordracht: Universiteit Leiden, Faculteit der Geesteswetenschappen
Overwegingen van de selectiecommissie
Eind jaren negentig werd in het dorp Kellis in de westelijke woestijn van Egypte een groot aantal Koptische en Griekse teksten gevonden. Naast gebeden en psalmen van de toen zeer belangrijke manicheïstische godsdienst, bevonden zich onder deze teksten ook veel brieven en andere documenten van gewone mensen. Aanvankelijk werden deze vooral geïnterpreteerd in het licht van wat wij menen te weten over het Manicheïsme als godsdienstige gemeenschap. Deze auteur laat echter zien dat deze teksten een uniek inzicht bieden in het dagelijks leven van Manicheeërs in het Romeinse Rijk.
De jury waardeert het nauwkeurig gedocumenteerde inzicht in het dagelijks leven van een kleine religieuze groep, gebaseerd op een bijzonder knappe combinatie van papyrologie, archeologie, godsdienstwetenschap en geschiedenis. Er wordt zelfs gesproken van een ‘Montaillou van de Oudheid’. De nauwgezette details van het onderzoek leidt tot een bredere visie: de onderzochte gegevens op microniveau worden gebruikt om licht te werpen op het grote en belangrijke vraagstuk van religieuze transformaties in de Late Oudheid. Dit boek levert een vernieuwende bijdrage aan belangrijke debatten in de Oude Geschiedenis en Religiewetenschappen. En het leest bovendien erg prettig.