Frits T. Scholten
Winnaar Dissertatieprijs 2004
Dissertatie
Sumptuous Memories. Studies in seventeenth-century Dutch tomb sculpture
Promotoren: Prof. dr H.W. van Os, Prof. dr J. Stumpel
Voordracht: Universiteit van Amsterdam, Faculteit Geesteswetenschappen
Overwegingen van de selectiecommissie
De auteur vertrekt van de paradox dat in het sobere klimaat van de gereformeerde Republiek na de beeldenstorm toch veel grafmonumenten van zeer hoge artistieke kwaliteit werden opgericht die ook sterk in de publieke belangstelling stonden. Hiertoe onderzoekt hij eerst de organisatie van het ambacht en de beschikbare materialen, en sluit hij af met een vernieuwend hoofdstuk over de uitingen van publieke, toeristisch te noemen belangstelling voor die grafmonumenten tijdens de latere eeuwen. De vier centrale hoofdstukken behandelen elk een typische relatie tussen een kunstenaar, een opdracht en een opdrachtgever. De contextualisering van de bestudeerde objecten richt zich op de sociale, politieke en religieuze stromingen die richting gaven aan het streven naar monumentale uitdrukkingen van verdriet en glorie. Hierbij gaat het om schitterende en zeer opvallend geplaatste monumenten en enkele zeer invloedrijke opdrachtgevers of bemiddelaars zoals Constantijn Huygens. De auteur heeft zowel aandacht voor de verfijnde stilistische analyse en vergelijking met diverse andere artistieke expressievormen, als voor de maatschappelijke boodschappen die dienaren van de jonge Republiek en aristocraten via dit medium op bijzonder indringende wijze onder de aandacht brachten. Het boek is zeer verzorgd geïllustreerd en fraai maar toch gevat geformuleerd. Het mag worden beschouwd als een model voor een moderne aanpak van een niet-alledaags onderwerp in de cultuurgeschiedenis van de Republiek. Met dit boek maakt de auteur voor een brede kring van wetenschappers en belangstellenden het grote belang duidelijk van de Nederlandse beeldhouwkunst van de zeventiende eeuw.