Inger B. Leemans

Winnaar Dissertatieprijs 2002

Dissertatie
Het woord is aan de onderkant. Radicale ideeën in Nederlandse pornografische romans 1670-1700

Promotoren: Prof. dr J.J. Kloek, Prof. dr W.W. Mijnhardt
Voordracht: Universiteit Utrecht, Faculteit der Letteren

Overwegingen van de selectiecommissie

De studie van mevrouw Leemans is gebaseerd op een analyse van tien romans uit de late zeventiende eeuw, waarvan de auteur er twee zelf opnieuw uitgaf. Die worden inhoudelijk vergeleken met gelijksoortige romans in het buitenland en in de achttiende eeuw. De auteur onderzoekt de rol van uitgevers en speurt naar de receptie van de werken. De centrale these luidt dat de ideeën van radicale verlichte filosofen langs deze weg op ruime schaal verspreid werden. Libertijns denken werd geassocieerd met een libertijnse levenshouding. Aan deze vroege romans wordt een rol toegekend in het omgaan met de spanningen eigen aan de vroegmoderne stedelijke samenleving. In dat opzicht vertoonde dit genre in de Republiek een meer directe en herkenbare, zelfs zichtbare sociale situering dan zijn Franse tegenhangers. Het werk getuigt van een veelzijdige benadering vanuit historische, literaire, filosofische en cultuurhistorische hoek. Het steunt op een grondige bestudering van een breed scala van primaire en secundaire literatuur. Door verschillende disciplines te combineren, heeft Inger Leemans een plausibele interpretatie gegeven van het ontstaan van de Nederlandse roman. De conclusies zijn helder en overtuigend verwoord.