Xiaojuan Tan

Winnaar Dissertatieprijs 2024

Overwegingen van de selectiecommissie

In de afgelopen decennia zijn we getuige geweest van een toenemende geopolitieke spanning tussen de VS en China, die zich uit in economische, politieke en militaire rivaliteit.

In haar proefschrift Static and dynamic metaphoricity in U.S.-China trade discourse: A transdisciplinary perspective, levert Xiaojuan Tan een belangrijke, innovatieve en hoogst originele bijdrage aan de analyse en interpretatie van de ontwikkeling van de handelsoorlog tussen de twee grootmachten.

In het proefschrift trianguleert ze perspectieven uit de internationale betrekkingen studies, corpuslinguïstiek, cognitieve linguïstiek, metafoortheorie) en kritische discoursanalyse. Bovendien combineert ze daarbij kwantitatief-empirisch onderzoek met kwalitatief-theoretisch werk.

Het kwantitatieve, empirische deel bestaat uit een analyse van een grote database van bijna 6 miljoen woorden aan overheidsdocumenten in zowel Amerikaans-Engels als Mandarijn-Chinees uit de Clinton-Jiang periode (1993-1997) en de Trump-Xi periode (2017-2021). Daarbij paste ze niet alleen bestaande analysemethoden uit de corpuslinguïstiek toe, maar ontwikkelde ze ook een nieuwe methode – een Cross-linguistic Metaphor Identification Procedure – die zowel op Engelse als Chinese teksten kan worden toegepast.

De kwalitatief-theoretische vernieuwing ligt vooral in de verdere ontwikkeling van de cognitieve metafoortheorie, die begin jaren tachtig begon met het boek Metaphors we live by van Lakoff en Johnson, volgens welke metaforen niet alleen en niet in de eerste plaats ornamentale stijlfiguren zijn, maar ook belangrijke cognitieve functies vervullen, door onze wereld te structuren en daarbij specifieke handelingsrepertoires scheppen.

Tans innovatieve bijdrage aan de cognitieve metafoortheorie ligt met name in de toepassing van de notie van ‘gradeerbare metaforiciteit’ op de politieke discoursanalyse, hetgeen wil zeggen dat dat de betekenis van een metafoor niet statisch is, maar in de loop van de tijd kan veranderen, aangezien nieuwe metaforen vaak conventioneel worden en levende metaforen niet zelden als dode metaforen eindigen. Ze verheldert ook de rol van de sociaal-politieke context in de transformatie van de betekenis van metaforen.

Aanknopend bij de Aziatische filosofie, duidt ze de wederzijdse relaties tussen statische en dynamische metaforiciteit en de diachronische ontwikkeling van metaforische betekenis aan als YinYang Dynamics of Metaphoricity in Discourse.

De bespreking van de verschillende implicaties van de  aspecten van de veelsoortige gradeerbaarheid van metaforen bevat belangrijke elementen die nodig zijn voor een uitgebreide politieke metafooranalyse en biedt zo uitzicht op een ‘dikke’ dynamische metafoorbenadering binnen de politieke discoursanalyse.

Het is niet verwonderlijk dat Tans proefschrift cum laude werd bekroond door de promotiecommissie, die bestond uit specialisten uit Europa, de VS en China op het gebied van linguïstiek, discoursanalyse, metafoorstudies en de theorie van internationale betrekkingen.

Het is evenmin verwonderlijk dat de jury voor de Proefschriftprijzen 2024 van de Stichting Praemium Erasmianum heeft besloten een van haar vijf dissertatieprijzen toe te kennen aan dr. Xiaojuan Tan.